अमेरिकी सरकारले इण्डो–प्यासिफिक क्षेत्रको ऊर्जा सुरक्षाका लागि सहयोग गर्ने भएको छ । इण्डो प्यासिफिक क्षेत्रमा ऊर्जा विकासका लागि लगानी बढाउँदै लगेको अमेरिकाले भियतनाममा भएको इण्डो–प्यासिफिक बिजनेस फोरम २०२० मा यस्तो घोषणा गरेको हो । फोरममा अमेरिकाले ती देशमा ऊर्जा सुरक्षा बढाउन र निजी क्षेत्रका लागि नयाँ बजारको अवसर प्रदान गर्न सहयोग गर्ने घोषणा गरेको थियो । फोरममा यूएस ट्रेड एण्ड डेलभमेन्ट एजेन्सी (यूएसटीडीए) र यूएस एजेन्सी फर इन्टरनेशनल डेलभमेन्ट (यूएसआईडइी)मार्फत ऊर्जामा लगानी, एसिया इन्हान्सिङ डेलभेमेन्ट एण्ड ग्रोथ थ्रो इनर्जी (एसिया ईडीजीई) लगायतका कार्यक्रममार्फत ऊर्जा सुरक्षा र नयाँ बजारका लागि सहयोग गर्ने घोषणा गरिएको थियो ।
फोरममा यूएसआईडीले एसिया इडीजीईमार्फत २८ मिलियन डलर थप लगानी गर्ने घोषणा गरिएको थियो । यसअन्तर्गत ऊर्जाको पहुँच भरपर्दो, सुरक्षित र दिगो बनाउनका लागि पारदर्शीता र प्रभावकारी बजारमा जोड दिइएको छ । इडीजीईमार्फत साउथ एसिया ग्रुप फर इनजर्इी (एसएजीई), त साउनथ एसिया रिजनल इनजीई हब (एसएआरईएच) र साउथ एसिया रिजनल इनर्जी पार्टनरसिप (एसएआरईपी) परियोजना अघि बढाउन लागिएको र यसमा भारत र अमेरिकाले एक साथ काम गरिरहेको फोराममा जानकारी दिइएको थियो । सो रियोजना अनर्तगत १ सय ८५ बिलियन डलरको लगानीका लागि छलफल अघि बढेको तथा ५७ विलियन डलरको लगानीबारे भने छलफल धेरै अघि बढिसकेको समेत जानकारी दिइएको थियो । फोरममा भारतका लागि अमेरिकी राजदूत केनेथ जष्टरले परियोजनाले यस क्षेत्रको दीर्घकालीन अर्थतन्त्रको वृद्धि र स्थायित्वका लागि काम गर्ने बताए ।
अमेरिकाले फोरममा लगानी जुटाउन र क्षेत्रीय व्यापार प्रवद्र्धनमार्फत राष्ट्रिय र क्षेत्रीय ऊर्जा बजारका लागिजापान–यूएस–मेकोङ ऊर्जा साझेदारी (जीयूएमपीपी) जानकारी गराएको थियो । यूएसटीडीएले सन् २०२१ को लागि रणनीति योजना सार्वजनिक गर्दै इण्डो–प्यासिफिक क्षेत्रमा नयाँ ऊर्जा क्षेत्र पूर्वाधार कार्यक्रम अघि बढाउने घोषणा गरेको थियो । यसअन्तर्गत मनिला, फिलिपिन्स, मलेशिया, कोलाम्पुर, जकर्ता, इण्डोनेसियामा समेत थप कार्यक्रम अघि बढाउने योजना छ । यसअघि यो कायृक्रम भारत, बैकक र भियतनाममा जारी छ । यूएसटीडीएका प्रमुख सञ्चालन अधिकृत र एजेन्सीका प्रमुख टोड अब्राजानेले दिगो पूर्वाधार र आर्थिक वृद्धिदरलाई केन्द्रित गरेर ऊर्जाका विभिन्न परियोजनाहरूमा लगानी बढाउने बताए ।
विश्वमा हुने कुल विद्युत् खपतमध्ये ६० प्रतिशत हिस्सा ओगटेको इण्डो प्यासिफिक क्षेत्रमा लगानी बढाउँदै लगेको अमेरिकाले विशेष गरी ऊर्जा अर्थतन्त्र र यसको सुरक्षाका लागि विशेष ध्यान दिएको छ । नेपालसहित भुटान, वंगलादेश, कम्बोडिया, भारत, इण्डोनेसिया, माल्दिभ्स, फिलिपिन्स, थाइल्याण्ड, श्रीलंका, म्यानमार, जापान लगायतका एसियाली राष्ट्रहरूमा अमेरिकी सरकारले लगानी बढाउँदै लगेको छ । अमेरिकी सरकारले मिलिनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) मार्फत नेपालमा ३ सय १८ किलोमिटर प्रसारण निर्माण गर्दै छ । नेपालमै पहिलोपटक सबैभन्दा बढी ५ सय मिलियन डलरको अनुदानमा निर्माण हुन लागेको सो प्रसारणलाइन सञ्जालबाट ३ हजार मेगावाट बराबरको विद्युत् आदानप्रदान गर्न सक्नेछ । यसबाट २ करोड ३० लाख नेपालीलाई गुणस्तर बिजुली प्राप्तिका लागि सहयोग पुग्नेछ ।
यूएसआईडीले नेपालको ऊर्जा विकासका २०१५ देखि २०२० सम्मका लागि नेपाल जलविद्युत् विकास परियोजनमार्फत ९.९ मिलियन डलर सहायता दिएको छ । लगानी बोर्ड, ऊर्जा मत्रालय, नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका साथै निजी क्षेत्रमार्फत सो रकम जलविद्युत् विकासका लागि लगानी गरिएको यूएसएडले जनाएको छ ।
